Ultrakoude atomen

Florian Schreck is een van de leiders in het vakgebied van de ultrakoude atomen en quantumgassen. Zijn onderzoeksgebied is tegenwoordig een van de actiefste in de natuurkunde, en belooft doorbraken in de quantumsensing, quantumsimulatie, quantumcomputing en het construeren van de nauwkeurigste klokken ter wereld. Door een complexe combinatie van laserkoeling, het invangen met lasers, ultrahoog vacuüm en geavanceerde optische technieken, kunnen atomen worden afgekoeld tot temperaturen vlak bij het absolute nulpunt. Daarmee wordt een venster geopend op de fundamenten van de natuurkunde, wat ook gebruikt kan worden om extreem gevoelige meetapparatuur te bouwen.

Tot Schrecks prestaties behoren de constructie van het eerste Bose-Einsteincondensaat van strontiumatomen ter wereld, het waarnemen van zogeheten Feshvack-resonanties in de interacties tussen rubidium- en strontiumatomen, waarmee een nieuwe weg werd ingeslagen naar het maken van ultrakoude atomen met zowel een elektrisch als een magnetisch dipoolmoment, en het maken van een continu Bose-Einsteincondensaat, een gewenst maar lang onbereikbaar doel van de wetenschappelijke gemeenschap, en een belangrijke stap op weg naar het realiseren van een continue atomenlaser.

Van het lab naar de wereld om ons heen

Een van Schrecks doelen is om ultrakoude atomen vanuit het fundamentele onderzoek naar toepassingen in de wereld om ons heen te brengen. Om dat doel te bereiken stuurt hij diverse grote, vanuit de EU gesubsidieerde projecten aan. Hij hielp bij het opstarten van het ontwikkelen van mobiele atoomklokken, en wil de eerste nationale ultrakoude quantumklok bouwen, waarmee precisie-timing aangeboden kan worden aan bijvoorbeeld telecombedrijven of bedrijven die fincanciële transacties van tijdvermeldingen voorzien. Via het Quantum Delta NL-consortium brengt zijn groep de technologie van ultrakoude quantumsensing dicher bij de markt.

Tussen de velen tekenen van excellentie en impact wordt de brede aantrekkingskracht van Schrecks werk wellicht het best geïllustreerd door de keuze van koning Willem-Alexander en de Franse president Emmanuel Macron om tijdens het Franse staatsbezoek in het afgelopen voorjaar zijn laboratoria te bezoeken.

Physicaprijs

De Physicaprijs wordt jaarlijks toegekend door de Stichting Physica, aan een excellente natuurkundige die heeft bijgedragen aan de natuurkunde in Nederland. De prijs wordt uitgereikt tijdens de jaarlijkse FYSICA conferentie, die dit jaar plaatsvindt in Eindhoven op 12 april. Tijdens de conferentie geeft Schreck ook een plenaire voordracht over zijn werk.